01 Schody drewniane

Jednym z podstawowych materiałów w produkcji schodów jest rodzime drewno twarde: jesion, buk, dąb, klon, orzech. Alternatywą, zwłaszcza jeżeli chodzi o niezwykłą fakturę lub kolor są egzotyczne gatunki twarde, jak na przykład jatobe, palisander czy mahoń. Czasem schody wykonuje się z drewna miękkiego, zazwyczaj sosny lub świerku, a główną zaletą tego materiału jest lekkość i niska cena. Na rynku są obecne też nowe, zmodyfikowane materiały, które dają nowe możliwości producentom schodów - np. termodrewno. Niekiedy można spotkać się z elementami schodów, które są "obłogowane" - co oznacza gorszy lub tańszy materiał w środku obłożony na zewnątrz 1-3 mm warstwą obłogu bukowego, dębowego lub egzotycznego. Obłóg to inaczej cienki płat drewna.

Dobre schody są wykonane z dobrego materiału - należy stosować drewno klasy I. Materiał powinien mieć gęsto rozmieszczone słoje, a drewno powinno być bezsęczne, pozbawione wad i mieć wilgotność najlepiej nieprzekraczającą 8%.

"Moje stopnie będą z drewna litego". Bardzo dobrze, ale to nie oznacza, że stopień będzie wycięty z jednej deski czy bala.. a wielu klientów tak myśli. Schody robi się z klejonki. Deskę Stolarz tnie na lamele (kilkucentymetrowej szerokości), a potem lamele skleja razem (w specjalny sposób) tworząc formatkę, która to ma mniejszą skłonność do trzeszczenia, wyginania i pękania. I dopiero taką formatkę można zmienić na stopień czy policzek.

Niezależnie od rodzaju użytego drewna elementy schodów wymagają wykończenia. Najczęściej pokrywa się je lakierem, farbą lub olejem.

02 Schody drewniane gięte

inaczej: z krzywulcami

Konstrukcja drewniana, w której policzki lub/i poręcze zostały wygięte i idą "w łuku" patrząc z góry. Umiejętność wykonania krzywulca ręcznie to najwyższa wiedza i umiejętność stolarska: wprawne ręce i sporo matematyki. Aktualnie - maszyny coraz częściej wyręczają majstra. CNC są w stanie wykonać elementy gięte szybciej, dokładniej, a przede wszystkim taniej. Różni się też sama technologia, ręcznie stolarz wykleja krzywulca z obłogów na kopycie, ściska w workach oraz wycina w bardzo niewygodny sposób, maszyna natomiast wybiera ze sklejonego klocka i zamienia w wióry wszystko co niepotrzebne, pozostawiając jedynie pożądany kształt.

Gięte schody (nawet te wykonane maszynowo) są najbardziej wymagające. Pochłaniają dużo więcej czasu, wymagają wiedzy i doświadczenia niezbędnego do ich prawidłowego wykonania oraz dodatkowego sprzętu potrzebnego do sprawnego tworzenia gięć, łączeń, etc

Gięcie schodów to coś więcej, niż zwykłe, sprawne rzemiosło stolarskie. Właściwości konstrukcyjne jakie daje gięte drewno oraz niespotykane możliwości tworzenia kształtów powodują, że czasem konstrukcje gięte to dzieło, a proces ich tworzenia to sztuka. Stąd też schody gięte są droższe lub dużo droższe od zwyczajnych.

03 Schody dywanowe

inaczej: Z, zety, zeta

Schody, w których nie ma policzków, a konstrukcję nośną tworzą same stopnie i podstopnie. Specjalny i przemyślany system mocowań pozwala uzyskać efekt lekkości - wygląda to jakby stopnie i podstopnie same utrzymywały się w powietrzu. Główną rolę przy konstrukcji takich schodów gra doświadczenie i wiedza producenta, a także warunki, czyli układ ścian klatki schodowej. Cała technologia i tajemnica tkwi w środku niewidoczna dla codziennego użytkownika.

Czasami w schodach dywanowych rolę elementu nośnego przejmuje szkło. Cena schodów dywanowych to nie koszt materiału, ale doświadczenia i technologii.

04 Schody kręcone, spiralne

inaczej: spiralne, okrągłe, na słupie, spindle

Stopnice na planie okręgu lub elipsy (ale także na planie kwadratu lub prostokąta), których centralnym punktem jest słup nośny. W klasycznych schodach kręconych trepy (stopnie) są nasadzone na słup metalowy i skręcone tulejami. W innych przypadkach stopnie mogą być dłutowane w słup drewniany lub mocowane do słupa metalowego. Tego rodzaju konstrukcje zajmują stosunkowo najmniej miejsca, więc jest polecany wszędzie tam, gdzie nie ma możliwości wycięcia dużego otworu w stropie. Do zalet można też zwykle zaliczyć koszty zakupu i montażu schodów spiralnych. Okrągły otwór o średnicy ok. 160-180 cm jest zwykle wystarczający. Ale coś za coś - wygoda wchodzenia po „spindlach” jest mniejsza, a możliwości wnoszenia na piętro mocno ograniczona.

05 Schody betonowe

inaczej: obłożenie schodów betonowych, nakładki drewniane na beton, drewniane okładziny betonu, trepy na beton

Stopnice wylane z betonu bardzo dobrze się sprawdzają .. podczas samej budowy. Noszenie materiałów, pył, kurz i rozlana farba. Potem najczęściej się okazuje, że wylane betony nie trzymają parametrów: stałej szerokości, ani wysokości stopnic - nie spełniają norm, są krzywe i byle jak wylane. Taką konstrukcję można wyrównać, naprawić, na przykład poprzez dodanie drewnianych nakładek. Ale jakże często inwestor przekonuje się, że cena za obłożenie skorupy betonowej jest wyższa, lub dużo wyższa od ceny schodów samonośnych.

Głównym kosztem jest czas potrzebny na pasowanie schodów w dany otwór z uwzględnieniem wszystkich błędów wylanego betonu. Im mniej beton przeszkadza (im lepiej jest wylany), tym mamy więcej możliwości na piękne, funkcjonalne i bezpieczne obłożenie betonu.

06 Schody strychowe

inaczej: młynarskie, samba, oszczędnościowe.

Specjalny, oszczędnościowy rodzaj schodów. Ich główną zaletą jest małe zapotrzebowanie na miejsce oraz, co za tym idzie, niska cena. Tam, gdzie mało miejsca i mały otwór, tam mogą się zmieścić biegi kacze. Ten rodzaj konstrukcji ma też wady. Trzeba po nich chodzić zaczynając wchodzenie lub schodzenie właściwą nogą. Pomylenie kolejności może mieć poważne konsekwencje - można zwyczajnie spaść.

Zazwyczaj schody młynarskie to jeden prosty bieg, czasem jednak niezbędny jest zabieg, który akurat przy tego typu konstrukcjach jest bardzo problematyczny. Czasem dobrym pomysłem jest wkomponowanie podestu w konstrukcję kaczą, "kaczy podest" nie zajmuje dużo miejsca, a jest bezpieczniejszy niż "kaczy zabieg"

07 Schody wewnętrzne podwieszane

inaczej: sztycowe, bezpoliczkowe, bolcowe, bolzen

Schody, w których brakuje jednego lub obu policzków. Nazwa pochodzi od elementów połączeniowych (bolców/sztyc), którymi skręcone są stopnie, i to one usztywniają całą konstrukcję. Drewno to nie jedyny materiał, często wykonywane są z metalu, kamienia lub szkła.

W wariancie drewnianym nieraz od strony ścian stosuje się policzek (jak na zdjęciu) lub kotwienie stopni bezpośrednio do ścian. Łączenie stopni za pomocą bolców/sztyc nadaje lekkości konstrukcji. Biegi schodowe wyglądają bardzo nowocześnie. Niemniej ich montaż wymaga od producenta doświadczenia - w niektórych krajach wymagane jest przeliczenie statyki.

08 Stopnie półkowe

inaczej: wspornikowe

Schody, które składają się często .... z samych stopni, które wystają ze ściany utrzymując się w magiczny, przeczący prawom fizyki sposób. Cała tajemnica tkwi schowana w ścianie pod tynkiem. Tam zwykle ukryta jest stalowa belka lub potężne kotwy z kołnierzem wklejane w ścianę, które trzymają całą konstrukcję. Nie każda ściana nadaje się do montażu schodów półkowych! Biegi tego typu powinno się zamawiać w firmach specjalizujących się w konstrukcjach półkowych. Doświadczenie i wiedza producenta są kluczowe, nie cena.

Czasami od wewnątrz wprowadza się szklany policzek/balustradę, która znakomicie usztywnia konstrukcję oraz zabezpiecza przed wypadnięciem ze schodów.

09 Schody metalowe

inaczej: stalowe

Do niedawna konstrukcje metalowe spotykane były głównie w obiektach publicznych czy przemysłowych. Obecne trendy obfitują w różne rozwiązania ze stalą również w mieszkaniach czy domkach. Najczęściej wykorzystywana jest stal kwasoodporna, rzadziej stal nierdzewna czy aluminium. Konstrukcja metalowa nadaja wnętrzu wyjątkowego charakteru. Przykładowo zimno metalowych policzków w połączeniu z ciepłem drewnianych stopni tworzy ciekawy, elegancki element pasujący do klasycznych oraz nowoczesnych pomieszczeń. Oprócz drewna metal można także łączyć ze szkłem - wówczas charakter schodów jest dużo bardziej nowoczesny, industrialny. Schody metalowe są trwałe, optycznie lekkie, a ich montaż jest szybki i nieskomplikowany.

10 Balustrada szklana

inaczej: schody ze szkła

Technologiczny postęp i poszukiwanie świeżych form zaowocowało nowym trendem - stopnie szklane. Optycznie lekkie i zimne, prawie niewidoczne ;) Dobrze wkomponowane we wnętrze robią zwykle duże wrażenie. Dla przeciętnego użytkownika szkło wydaje się materiałem kruchym, ale stopnie ze szkła hartowanego klejonego warstwowo maje wytrzymałość porównywalną ze drewnianymi czy kamiennymi. Sama konstrukcja nośna zwykle jest metalowa, a stopnie i policzki ze szkła. Szkło jest też dobrym partnerem dla drewna, kamienia i metalu. Często wykorzystuje się konstrukcję szklaną jako nośną, do której na rotulach montuje się stopnie drewniane. Efektem jest lekkość, a stopnie wizualnie "zawieszone są" w powietrzu.

11 Schody betonowe, kamienne

inaczej: kamienne, betonowe, z prefabrykatów

Stopnice kamienne to przede wszystkim nieporównywalna z żadnym innym materiałem trwałość. Zwykle wewnątrz materiałem na stopnice to marmur lub granit. Na zewnątrz w cenie są stopnie granitowe lub z piaskowca. Kamień świetnie współgra z balustradami z metalu lub drewna. Jest to materiał naturalny i ponadczasowy, bez związku z tymczasową modą. Nie ulega korozji, więc jest najlepszym materiałem na schody zewnętrzne.

Niejako substytutem kamienia, ale jednocześnie bardzo nowoczesnym materiałem jest konglomerat. Jest to sztuczny materiał oparty na połączeniu zmielonego naturalnego kamienia ze spoiwem (żywice). Konglomerat ma wysoko cenione właściwości: trwałość, odporność na zarysowania, łatwość utrzymania oraz mnogość wzorów i barw.